In 2013 verliet de naam Edward Snowden de krantenkoppen niet en klonk op het tv-nieuws. CIA-technicus, speciaal NSA-agent betrapte Amerikaanse diensten op schending van burgerrechten en vrijheden van mensen over de hele wereld.
Jeugd en jeugd
De toekomstige speciale agent werd geboren in 1983 in Elizabeth City. Het hoofd van het gezin diende in de kustwacht van North Carolina, de moeder wijdde zich aan jurisprudentie. Al snel scheidde het paar, Edward en zus Jessica bleven bij hun moeder. De jongen bracht zijn jeugd thuis door, waar hij afstudeerde van de middelbare school.
In 1999 verhuisde het gezin naar Maryland. De jongeman werd een student, studeerde informatica en bereidde zich voor op voorbereidende cursussen om naar de universiteit te gaan. Maar een slechte gezondheid verhinderde hem om zijn opleiding tijdig af te ronden, de jongeman was enkele maanden afwezig in de lessen. Studeren ging tot 2011 op afstand via internet door, waarna Edward zijn master behaalde aan de Universiteit van Liverpool.
In 2004 diende Snowden in de Amerikaanse strijdkrachten. Hij droomde ervan naar Irak te gaan en 'mensen te helpen zich te bevrijden van onderdrukking'. Tijdens de oefening brak de rekruut beide benen en werd gedemobiliseerd.
Werken in de speciale diensten
Een nieuwe fase in Snowdens biografie was het werk bij de nationale veiligheidsdiensten van de staat. De carrière van de jongeman begon met het bewaken van een faciliteit aan de Universiteit van Maryland. Hij ontving het hoogste niveau van veiligheidsmachtiging, niet alleen voor gerubriceerde informatie, maar ook voor inlichtingeninformatie. Daarna werd hij overgeplaatst naar de NSA-basis in Hawaï als systeembeheerder.
Een andere plaats van dienst van Edward werd de CIA, waar hij zich bezighield met informatiebeveiligingskwesties. Twee jaar lang zorgde hij in Genève onder diplomatieke dekking voor computerbeveiliging. Tijdens deze periode ervoer Snowden grote teleurstelling in de activiteiten van de binnenlandse speciale diensten, hij was vooral verbaasd over de manier waarop medewerkers de nodige informatie wierven en kregen. Sinds 2009 begon Snowden samen te werken met adviesbureaus die samenwerkten met de NSA, waaronder militaire aannemers.
Vrijgeven van informatie
Wat hij in Zwitserland zag, bevrijdde Snowden van illusies en zette hem aan het denken over de voordelen van dergelijke overheidsacties. Vervolgactiviteiten bevestigden alleen maar zijn vastberadenheid en de noodzaak om tot actieve actie over te gaan. Hij hoopte dat de komst van president Barack Obama in het Witte Huis de situatie zou verbeteren, maar het werd alleen maar erger.
Snowden begon in 2013 resoluut te handelen toen hij regisseur en filmproducent Laura Poitras anoniem mailde. De brief bevatte informatie dat de auteur over belangrijke informatie beschikt. De volgende beslissende stap was versleutelde communicatie met de Engelsman Glenn Greenwald van The Guardian en de auteur van artikelen voor de Washington Post, Barton Gellman. Volgens de beschikbare informatie gaf Snowden hen bijna tweehonderdduizend bestanden die als "geheim" waren geclassificeerd. In het late voorjaar begonnen deze twee publicisten materiaal van Edward te ontvangen over het PRISM-programma, gemaakt door de Amerikaanse inlichtingendienst. De essentie van het staatsprogramma was om in het geheim informatie te verzamelen over burgers over de hele wereld. Elk jaar onderschepte het systeem anderhalf miljard telefoongesprekken en e-mails en registreerde het ook de bewegingen van miljarden mensen die mobiele telefoons hadden. Volgens het hoofd van de informatie-inlichtingen werkte het systeem op een volledig legale basis, waardoor het netwerkverkeer van gebruikers van sommige internetbronnen kon worden gecontroleerd. Elke Amerikaanse burger zou mogelijk "onder de motorkap" kunnen zijn, buitenlanders waren van bijzonder belang. Het systeem maakte het mogelijk om e-mail, foto's te bekijken, naar videochats en spraakberichten te luisteren en details van het persoonlijke leven van sociale netwerken te trekken.
Blootstelling
De Nationale Veiligheidsdienst is een onderzoek gestart naar het lek in de pers van informatie over de werking van het PRISM-systeem. Na de onthulling begonnen veel bedrijven, met name Google, informatieversleutelingssystemen te controleren om verdere lekken van informatie over hun gebruikers te voorkomen. Voorheen versleutelde dit internetbedrijf, net als vele anderen, gegevens alleen tijdens het transport en werd het onbeveiligd opgeslagen op servers. De Amerikaanse organisatie van mensenrechtenverdedigers heeft verschillende rechtszaken aangespannen bij de gerechtelijke autoriteiten om dergelijke gegevensverzameling illegaal te verklaren. Al snel kwam er een reactie van de Europese Unie dat ook daar maatregelen ter bescherming van informatie gepland waren.
Een technicus heeft informatie vrijgegeven over de bewaking van een miljard mensen in tientallen landen. Op zijn lijst stonden grote internet- en mobiele bedrijven die dagelijks met de speciale diensten samenwerkten. Edward rechtvaardigde zijn acties door te pleiten voor openheid en respect voor de legitieme belangen van de samenleving.
De NSA-directeur beschuldigde Snowden van het in bezit hebben van informatie over niet alleen Amerikaanse inlichtingendiensten, maar ook over Groot-Brittannië. En het Pentagon zei dat het informatie heeft over vele geheime militaire operaties. Er was een versie dat Snowden zo'n operatie technisch niet alleen kon uitvoeren, er waren woorden over de mogelijke steun van de Russische inlichtingendienst. Er was echter geen bewijs hiervoor en Edward ontkende hulp van andere staten. De verdachte zelf was zich er terdege van bewust dat hij 'voor zijn daden zou moeten lijden'. Hij offerde een rustig leven op Hawaï op om zich te verzetten tegen de schending van de vrijheden van mensen door middel van totale bewaking. Hij vond de daad niet heldhaftig en zette niet alles op alles: "Ik wil niet in een wereld leven waar er geen geheim is van het privéleven."
Ontsnap naar het buitenland
Bijna onmiddellijk verliet Snowden het land en vloog naar Hong Kong, waar hij bleef communiceren met verslaggevers. Twee weken later verscheen de politie in zijn huis op Hawaï. De Washington Post en de Guardian publiceerden onmiddellijk het materiaal dat ze ontvingen om het PRISM-systeem bloot te leggen. In Hong Kong nam hij samen met journalisten een interview op video op en verklaarde hij zich openlijk. Verder was Edward van plan om naar IJsland te vertrekken, in de overtuiging dat het land de vrijheid van meningsuiting het beste van alles steunt, bleef een verblijf in Hong Kong gevaarlijk. Russische diplomaten nodigden hem uit om naar Rusland te verhuizen. Het leiderschap van het land stemde ermee in een verblijfsvergunning van drie jaar te verlenen, op voorwaarde dat het subversieve werk stopt.
Priveleven
Gezien de getroffen veiligheidsmaatregelen blijft het persoonlijke leven van de klokkenluider geheim voor een breed publiek. Voordat zijn naam bekend werd bij de hele wereld, woonde Edward samen met Lindsay Mills op een van de Hawaiiaanse eilanden. Er is een versie dat het burgerlijk huwelijk van het paar voortduurt en dat ze samenwonen in een gehuurd appartement in Moskou.
Snowden is dol op de Aziatische cultuur, in het bijzonder de Japanse. Anime en vechtsporten interesseerden hem toen hij op een van de Amerikaanse militaire bases in Japan werkte. Toen begon de computerspecialist de taal van het Land van de Rijzende Zon te bestuderen.
Hoe leeft hij vandaag?
Thuis werd Snowden op de internationale lijst van gezochte personen gezet en bij verstek beschuldigd van spionage en verduistering van staatseigendommen. Vandaag is de exacte locatie onbekend. Rusland heeft het recht om op zijn grondgebied te blijven tot 2020 verlengd voor de in ongenade gevallen agent. De CIA-directeur heeft er alle vertrouwen in dat Snowden verplicht is verantwoordelijkheid te dragen voor de Amerikaanse rechtbank, maar hij legt geen contact met de Amerikaanse diplomatie. De beveiligingsspecialist is klaar om terug te keren naar Amerika als hij er zeker van was dat de procedure openbaar zou zijn.
De beroemde klokkenluider leidt geen gesloten leven. Zijn gezicht is vaak te zien op verschillende conferenties over mensenrechten en computertechnologie. Veel landen nodigen hem uit om lezingen te geven of muziek- en cultuurfestivals bij te wonen. Voor dergelijke videocommunicatie ontvangt Snowden goede vergoedingen, tegenwoordig ligt hun omvang dicht bij zijn inkomsten in Amerika. Maar Edward zelf wordt er niet moe van om te herhalen dat het leven in Rusland duur is, en aangezien hij zijn vaderland verliet en niets meenam, moet hij zelf geld verdienen. Zelfs zonder de taal te kennen, heeft Snowden in de loop der jaren veel delen van Rusland bezocht, maar hij brengt nog steeds het grootste deel van zijn tijd door op het wereldwijde netwerk.
De controversiële figuur van de techneut wekte de interesse van de game-ontwikkelaars, hij werd een held. De Britse journalist Greenwald droeg het boek "Nowhere to Hide" aan hem op en in 2016 presenteerde de Amerikaanse regisseur Oliver Stone een film over het leven van een agent.
